Vandaag zijn in het radioprogramma De Taalstaat de nominaties voor de Annie M.G. Schmidtprijs 2022 bekend gemaakt.
De Annie M.G. Schmidtprijs wordt in samenwerking met Buma Cultuur georganiseerd en sinds 1992 jaarlijks uitgereikt aan de tekstschrijver, componist en uitvoerend artiest (in die volgorde) van het mooiste theaterlied van het voorafgaande theaterseizoen. De genomineerden zijn:
Geef me iets
Lisa Ostermann (tekst, muziek, uitvoering)
Uit het programma ‘Met z’n allen’
Dit is de eerste nominatie voor Lisa Ostermann.
Duistere Passagier
Bertolf Lentink, Daniël Lohues, Paskal Jakobsen, Paul de Munnik (tekst, muziek)
Bertolf Lentink, Paskal Jakobsen, Paul de Munnik (uitvoering)
Uit het programma ‘Musketiers’
Daniël Lohues won de prijs in 2007 met het lied ‘Annelie’ en was in 2021 genomineerd voor het lied ‘Als het zover is’.
Briefje
Johan Goossens (tekst, muziek, uitvoering)
Uit het programma ‘Kleine pijntjes’
Dit is de eerste nominatie voor Johan Goossens.
Goddank
Peter van Rooijen (tekst, muziek), Circus Treurdier (uitvoering), Arthur Wagenaar (koorarrangement)
Uit het programma ‘BAAAAAA’
Dit is de tweede nominatie voor Peter van Rooijen. In 2022 was hij genomineerd met het lied ‘Flikker op met je panache’.
Ze weten wie je bent
Flip Noorman (tekst, muziek, uitvoering), Vera van der Bie (muziek)
Uit het programma ‘Love it’
Dit is de derde nominatie voor Flip Noorman. In 2017 was hij genomineerd met het lied ‘Als Tijd Niet Bestond’ en in 2021 met ‘De Traditie’.
Jamal
Jan Beuving (tekst, uitvoering), Tom Dicke (muziek, uitvoering)
Uit het programma ‘Restante’
Voor Jan Beuving is het de vijfde keer dat hij is genomineerd. Hij won de prijs in 2013 voor ‘Vinkeveen’ (geschreven voor Angela Groothuizen) en 2019 met ‘Die geur’ voor de oudejaarsconference met Patrick Nederkoorn. Daarnaast was hij genomineerd in 2016 voor ‘Meisje’, in 2021 voor ‘De begrafenis van de waarheid’ én 2022 voor ‘Ik hoop het wel’. Tom Dicke werkte mee aan ‘Die geur’ en ‘De begrafenis van de waarheid’.
Alle genomineerden zijn ook te beluisteren via Spotify.
–playlist
De uitreiking vindt plaats op zondag 2 april 2023 om 17.00 uur in Theater Bellevue. Deze uitreiking is besloten.
De jury bestaat dit jaar uit Jurrian van Dongen (voorzitter), Cor Bakker, Eva Bauknecht, Meral Polat en Sietse van Gorkom.
Juryrapporten Annie M.G.Schmidtprijs 2022
Inleiding
Met de nominatie van zes liedjes hoopt de jury van de Annie MG Schmidt prijs te laten zien hoe breed het aanbod van gezongen theaterrepertoire en muzikale producties van een seizoen was. En gelukkig is ook de selectie van dit jaar er één van uitersten.
Ingetogen cabaret naast provocerende theaterpop. Liedjes met genoeg drama van zichzelf en liedjes geschreven als onderdeel van een groter dramatisch geheel.
We hopen dat auteurs van dat laatste type werk vaker gaan inzenden voor deze prijs. Een paar van Nederlands meest iconische theaternummers zijn immers afkomstig uit een musical of muziektheatervoorstelling.
Waar vorig jaar Oost-Europees opvallend vaak als stijl werd gekozen, is dat dit jaar americana. Onder de ruim honderd inzendingen veel bluegrass, folkballads en roadtrip-liedjes. De jury constateerde enthousiast dat veel Hollandse americana inmiddels beter is dan de Amerikaanse americana.
Met al die verrassingen en verbredingen, valt ook op wie er muzikaal achterblijft. Soms luisterden we naar een nummer en konden we niet met zekerheid zeggen of het in 2022 was geschreven of 1972. Ook zeer gelaagde teksten moesten het soms doen met een vlakke, saaie zangstem.
Uiteraard wil niet iedere performer of theatercomponist aanhaken op de waan van de dag. Maar tijdloos is iets anders dan archaïsch.
Van oud-juryvoorzitter Jacques Klöters moeten we in de gaten houden of er nog wat te lachen valt in het Nederlands theaterlied…
Dat blijft behelpen. Ook dit jaar scoren de zware onderwerpen het best. Maar voor de goeie verstaander zijn daar genoeg geestige passages in te vinden. Geen bulderlach, meer de grijns van ironie en understatement.
Deze subtiele vormen van humor hebben het zwaar in deze tijd, maar aan ons ligt dat niet.
DE ZES GENOMINEERDE LIEDJES, IN ALFABETISCHE VOLGORDE:
BRIEFJE
Tekst, muziek en uitvoering: Johan Goossens
In kunsttermen is dit een stilleven, of eigenlijk een ‘ready made’. De briefjes zelf vertellen het verhaal. De schrijver noteert waar ze hangen en hun boodschap. Verder maakt hij het niet mooier dan het is.
Ook de pianobegeleiding is kinderlijk simpel, de akkoorden willen snel terug naar huis.
Zo dwingt Johan Goossens ons door de ogen van de oude man te kijken aan wie de briefjes zijn gericht.
Vijf uitroeptekens staan hulpeloos. Iedereen komt zo, stelt niet gerust.
Elke opdracht verraadt een stukje van een kleine wereld die met elk briefje kleiner wordt. ‘Pap, waar ga je heen? Iedereen slaapt’
Op een niet sentimentele, aangrijpende manier laat Johan Goossens ons bij iets heel intiems zijn; de laatste dagen en uren van een vader.
DUISTERE PASSAGIER
Tekst en muziek: Bertolf Lentink, Paul de Munnik, Daniel Lohues, Paskal Jakobsen
Uitvoering: Musketiers
Een paar van de beste Nederlandse liedschrijvers kroop bij elkaar en kwam onder andere met deze smaakvol uitgevoerde neder-americana.
Over de vergaller, de inspiratiedover, de dodelijke commentator die in ons woont.
Alle snaarinstrumenten die bij het genre horen, komen hun plek opeisen en de meerstemmige zinnen laten je huiveren.
Maar hoezeer de zangers hun stem ook verheffen, in de herhaling klinkt een soort berusting tegen wil en dank. De aanwezigheid van de cynische medereiziger is een gegeven, of-ie nou op de bijrijdersstoel zit of op de achterbank.
‘DUISTERE PASSAGIER’ is een hypnotiserende rit over een nachtelijke snelweg. Een lied dat je argwanend in je achteruitkijkspiegel laat kijken.
GEEF ME IETS
Tekst, muziek en uitvoering: Lisa Ostermann
Lisa Ostermann verwoordt de radeloosheid van een generatie die met lege handen staat. En als mensen ouder dan zij dat larmoyant vinden, horen die waarschijnlijk bij het probleem.
Het is voor deze songwriter pijnlijk duidelijk dat er niks te halen valt bij iedereen die uitkwam op nihilisme of korte termijn troost.
Zin voor zin ontmantelt ze loze levensadviezen. Geef haar iets, het hoeft niet waar te zijn. Om gedesillusioneerd te raken, heb je eerst illusies nodig.
Het bezwerende rijm, de herhalingen en de sferische muziek maken van deze noodkreet een gebed. Maar om wat dan precies? En gericht aan wie?
‘God is dood, ik ben op een derde’. Het is een even kwetsbare als droefgeestige verzuchting, die onbeantwoord oplost in een wolk van hemels geluid.
GODDANK
Tekst en muziek: Peter van Rooijen
Koor-arrangement: Arthur Wagenaar
Uitvoering: Circus Treurdier
Een lied uit de veelgeprezen voorstelling BAAA! van muziektheatergezelschap Circus Treurdier. Daarin draaide het om het lot van de anti-held, met zijn zelfverkozen of noodgedwongen bestaan in de luwte.
De mens is een laf en verachtelijk wezen. Als onze ziel zichtbaar zou zijn, werden we morgen gelyncht. Daar komt het op neer.
Peter van Rooijen schreef beeldend salonhumanisme, en maakte er muziek bij die met opzet moeilijk doet. Moeten we het koorarrangement serieus nemen of hoort dat ook bij het ironische spel?
Bertold Brecht en Kurt Weill zouden trots zijn op dit lied dat hun erfgoed tegelijk eert en bespot.
JAMAL
Tekst: Jan Beuving
Muziek: Tom Dicke
Uitvoering: Jan Beuving
Jan Beuving heeft zoveel inzendwaardige liedjes in zijn laatste voorstelling dat hij ze verdeeld over twee Annie Schmidt-prijsjaren opstuurde om zijn kansen te spreiden.
‘JAMAL’ hoort bij het tweede plukje. Een lied over het overzichtelijke van een zaterdagochtend en een jongensvoetbalteam. Klassieke cabaret-pianobegeleiding, opgeruimd gezongen…alles om de tekst het werk te laten doen. En die tekst benut geraffineerd de beperkte ruimte en de terugkerende rijmklank. Ieder couplet roept een persoonlijke foto op en daarmee een universeel soort heimwee. ‘JAMAL’ is meer dan nostalgie, het is een klein monument voor teamspelers, voor magisch denken, voor het verlangen naar een vanzelfsprekend en terloops geluk.
ZE WETEN WIE JE BENT
Tekst, muziek en uitvoering: Flip Noorman
Strijkarrangement: Vera van der Bie
Vanaf de eerste noten grijpt dit nummer je bij je strot. En het laat niet meer los.
Met een handvol gedachten en indrukken brengt Flip Noorman ons in het oog van de storm in zijn hoofd.
De muziek jaagt de mentale kortsluiting op, het strijkarrangement van Vera van der Bie zet strepen en uitroeptekens onderweg.
Het lied is onontkoombaar nu aan de hand. De paranoia van de hoofdpersoon wordt onze paranoia. De auteur wrijft er maar weer eens in dat de grens tussen rede en waanzin dun is.
Flip Noorman vecht met en tegen de wereld om hem heen. Zijn engagement is nooit gepolijst of afstandelijk – hij ploegt door de modder, zoekt de bodem op, in een compromisloze eigen stijl.
‘ZE WETEN WIE JE BENT’ is geen nummer waarna je schouderophalend kalm verder gaat met je leven. Daarom is het zo’n goed theaterlied.
foto: Jaap Reedijk